مرگهای نا گهانی قلبی
تعریف: (SCD)نوعی از فوت بهدلیل علل قلبی میباشد که با ازدست دادن هوشیاری طی یک ساعت از شروع علائم حاد مشخص میشود. بیماری قلبی ممکن است از قبل وجود داشته باشد و یا نه ولی زمان و نوع مرگ غیر منتظره است، یعنی روزها تا هفتهها ممکن است علامتهای غیر اختصاصی قلب مثل دردقفسه سینه تپش قلب- تنگی نفس یا خستگی مفرط وجود داشته باشد ولی در زمانی که تغیرناگهانی وضعیت عمومی شامل آریتمی، افت فشار خون، درد شدید قفسه سینه و … رخمیدهد طی یک ساعت منجر به افت هوشیاری و نهایتاً مرگ میشود.
آمار: 12تا 15 درصد همه مرگهای طبیعی ناگهانی Sudden است که از این موارد 90 درصد بخاطر علل قلبی Sudden cardiac است و در 75 درصد موارد میتوان سکته قلبی قبلی را شناسایی کرد.
از جنبه دیگر 50 درصد کل مرگهای قلبی نیز ناگهانی Sudden است.
از کل SCD، یک سوم موارد بهعنوان اولین حادثه روی میدهد یعنی سابقه بیمار ی قلبی اصلاً وجود نداشته است و از موارد دیگر نیز یک سوم در افراد کم خطر و تنها یک سوم در افراد پر خطر روی میدهد.
زمینههای خطر یا ریسک فاکتورها
1- SCD در صبحها، روزهای بعد تعطیلی و ماههای زمستان بیشتر گزارش شده است.
2- سن بروز 2 پیک دارد یکی بین تولد تا 6 ماهگی و دومی بین 45 تا 75 سالگی.
3- در مردان خیلی بیشتر از زنان گزارش شده است و در خانم ها دوره یائسگی شایعتر است.
4- در مواردی زمینه ارثی مطرح است، مثل سندروم بروگادا
5-نکته مهم اینکه نصف همه SCD بین 10 درصد جمعیت که بالاترین دهک ریسک یا خطر بیماری های کرونری قلب را دارند روی میدهد این ریسک فاکتورها شامل موارد ذیل است:
الف- پرفشاری خون
ب- سیگار (منجربه افرایش2 تا 3 برابری خطر SCD درهر دهه زندگی میشود)
ج-چاقی
د- استرسورهای روانی حاد
• قویترین پیش آگاهی دهنده یا پره دیکتور SCD، کاهش بارز قدرت انقباضی قلب ( LVEF کمتر یا مساوی 30 درصد) است
علل: بیماریهای عروق کرونری قلب علت 80% موارد SCD و 15% دیگر نیز بهخاطر کاردیومیوپاتیها (CMPs) میباشد که بیماریهای درگیر کننده عضله قلبی است.
• ورزش منظم به طور بارز خطر SCD را کاهش میدهد.
علائم بالینی:
1-مقدماتی: درد قفسه سینه، ضعف یا خستگی، تپش قلب، سنکوپ و …. ممکن است روزها تا هفتهها قبل رخ دهد.
2- شروع حادثه نهایی: دوره بین تغییرات حاد در وضعیت قلبی عروقی تا ارست قلبی را میگویند که شامل افزایش ضربان قلب، آریتمی، درد شدید قفسه سینه و … میباشد
3- ارست قلبی: از دست رفتن ناگهانی سطح هوشیاری به علت فقدان جریان خون کافی مغزی را گویند که بهعلل مختلفی مثل فیرپلاسیون بطنی (VF) آسیستول، برادی کاردی مداوم ،تاکی کاردی بطنی (VT) مداوم، پارگی بطنی قلب …. رخ میدهد.
*پیش آگاهی در افراد پیر بسیار بدتر از جوانترها میباشد.
4-مرگ: طی 4 الی 6 دقیقه که جریان خون مغزی قطع شود آسیب غیر قابل برگشت شروع شده و فرد به سمت مرگ میرود.
درمان:
موارد درمانی به سیستم اورژانس و بیمارستانی مربوط است بنابراین اهمیت طرح موضوع در این نکته است که اگر فرد در زمان علایم مقدماتی یا پرودرمال به متخصص قلب و عروق مراجعه نماید و بررسیهای لازم انجام دهد شاید بتوان از این موارد مرگهای ناگهانی SCD که در جامعه ما رو به افزایش است جلوگیری کرد.
منبع :
1- کتاب برانوالد 2018 بیماریهای قلبی
(Braunwald’s Heart Disease)
2- کتاب (Sudden cardiac deaths (Ivana Vranic
3- مقالات علمی